Đối với học sinh tiểu học việc hình thành các kỹ năng sống cơ bản trong học tập và sinh hoạt là vô cùng quan trọng. Điều này không những ảnh hưởng đến quá trình hình thành và phát triển bản thân. Mà còn ảnh hưởng tới sự phát triển nhân cách sau này.
Có thể nói việc rèn luyện kỹ năng sống cho tuổi trẻ học đường trong giai đoạn hiện nay là một yêu cầu cấp thiết. Ở các trường phổ thông nói chung, bậc tiểu học nói riêng. Khi tham gia vào bất kỳ hoạt động nghề nghiệp nào phục vụ cho cuộc sống. Nó đều đòi hỏi chúng ta phải thỏa mãn những kỹ năng tương ứng.
Vậy kỹ năng sống là gì? Có những kỹ năng sống nào cho học sinh tiểu học. Và làm thế nào để rèn luyện kỹ cho học sinh tiểu học? Trước tiên, chúng ta hãy cùng tìm hiểu về khái niệm kỹ năng sống.
Kỹ năng sống là gì?
Tại Việt Nam, kỹ năng sống đang được quan tâm. Tuy nhiên, trong nhà trường chủ yếu học sinh chỉ được dạy kỹ năng học tập và chính trị. Còn việc giáo dục kỹ năng sống chưa được quan tâm nhiều.
Tuy nhiên, trong những năm trở lại đây, khi Phong trào “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” được triển khai và hưởng ứng mạnh mẽ trong các cấp học. Ngoài việc nâng cao chất lượng giáo dục. Các đơn vị trường học ngày càng chú trọng tới công tác giáo dục đạo đức. Và kỹ năng sống cho học sinh. Đặc biệt là học sinh tiểu học và phổ thông.
Kỹ năng sống
Kỹ năng sống là những trải nghiệm có hiệu quả nhất. Giúp giải quyết hoặc đáp ứng các nhu cầu cụ thể trong suốt quá trình tồn tại và phát triển của con người.
Kỹ năng sống bao gồm cả hành vi vận động của cơ thể và tư duy trong não bộ của con người. Kỹ năng sống có thể hình thành một cách tự nhiên. Thông qua giáo dục hoặc rèn luyện của con người.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới WHO định nghĩa kỹ năng sống là “khả năng thích nghi và hành vi tích cực cho phép cá nhân có khả năng đối phó hiệu quả với nhu cầu và thách thức của cuộc sống hàng ngày”.
Kỹ năng sống cho học sinh tiểu học
Trong giáo dục tiểu học và giáo dục trung học. Kỹ năng sống nói chung là một tập hợp những khả năng được rèn luyện. Và đáp ứng các nhu cầu cụ thể của cuộc sống hiện đại hóa. Ví dụ cuộc sống bao gồm quản lý tài chính (cá nhân), chuẩn bị thức ăn, vệ sinh, cách diễn đạt, và kỹ năng tổ chức.
Mục tiêu giáo dục kỹ năng sống
Nhằm giúp học sinh hình thành những kỹ năng cơ sở ban đầu cho sự phát triển đúng đắn. Và lâu dài về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mĩ và các kỹ năng cơ bản. Góp phần hình thành nhân cách cho trẻ trong giai đoạn này.
Hơn thế nữa, với chương trình giáo dục tiểu học. Cần phải đảm bảo cho học sinh có hiểu biết đơn giản, cần thiết về tự nhiên, xã hội và con người. Có kỹ năng cơ bản về nghe, nói, đọc, viết và tính toán. Có thói quen rèn luyện thân thể, giữ gìn vệ sinh. Có hiểu biết ban đầu về nghệ thuật.
Tuy nhiên, nội dung giáo dục trong các nhà trường tiểu học hiện nay còn xem trọng việc dạy chữ. Mà chưa chú trọng việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh.
Các kỹ năng sống cho học học sinh tiểu học
Học sinh tiểu học cần được trang bị rất nhiều kỹ năng sống khác nhau. Trong đó kỹ năng sống được chia thành 2 loại: Kỹ năng cơ bản và kỹ năng nâng cao.
+ Kỹ năng cơ bản gồm: Kỹ năng nghe, nói, đọc, viết, múa, hát, đi, đứng, chạy, nhảy v.v…
+ Kỹ năng nâng cao là sự kế thừa và phát triển các kỹ năng cơ bản dưới một dạng thức mới hơn. Nó bao gồm: Các kỹ năng tư duy logic, sáng tạo, suy nghĩ nhiều chiều, phân tích, tổng hợp, so sánh, nêu khái niệm, đặt câu hỏi v.v…
Ở tiểu học, đối với các lớp đầu cấp, kỹ năng cơ bản được xem trọng. Còn các lớp cuối cấp nâng dần cho các em về kỹ năng nâng cao. Theo đó, chúng ta cần tập trung rèn luyện cho các em các kỹ năng sống sau đây:
Kỹ năng giao tiếp – hòa nhập cuộc sống:
– Các em biết giới thiệu về bản thân, về gia đình, về trường lớp học và bạn bè thầy cô giáo.
– Biết chào hỏi lễ phép trong nhà trường, ở nhà và ở nơi công cộng.
– Biết nói lời cảm ơn, xin lỗi.
– Biết phân biệt hành vi đúng sai, phòng tránh tai nạn. Đây là kỹ năng quan trọng mà không phải em nào cũng xử lý được. Nếu chúng ta không rèn luyện thường ngày.
Kỹ năng trong học tập, lao động – vui chơi giải trí:
– Các kỹ năng nghe, đọc, nói, viết, kỹ năng quan sát, kỹ năng đưa ra ý kiến chia sẻ trong nhóm.
– Kỹ năng giữ gìn vệ sinh cá nhân, vệ sinh chung.
– kỹ năng kiểm soát tình cảm – kỹ năng kìm chế thói hư tật xấu sở thích cá nhân có hại cho bản thân và người khác.
– Kỹ năng hoạt động nhóm trong học tập vui chơi và lao động
– Kỹ năng xây dựng sự tự tin, nói trước đám đông…
Ngoài những kỹ năng kể trên còn rất nhiều các kỹ năng sống cần thiết khác mà phụ huynh cần trang bị cho con.
Vì sao cần rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh tiểu học
Nuôi con là cả một hành trình thiêng liêng. Nó cần sự chăm chút, kỳ công và cả nhạy bén nắm bắt những phương pháp mới. Việc nuôi dưỡng một đứa trẻ không đơn thuần là phát triển thể chất. Mà còn bao gồm cả phát triển về mặt tâm lý, kỹ năng, kiến thức.
Trẻ thiếu kỹ năng sống không những ảnh hưởng đến sự thành công trong tương lai của trẻ. Mà còn khiến trẻ bị nhiều thiệt thòi vì không được khám phá và tận hưởng cuộc sống một cách trọn vẹn.
Rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh tiểu học là nhằm giúp các em rèn luyện kỹ năng ứng xử thân thiện trong mọi tình huống. Thói quen và kỹ năng làm việc theo nhóm, kỹ năng hoạt động xã hội. Giáo dục cho học sinh thói quen rèn luyện sức khỏe. Ý thức tự bảo vệ bản thân, phòng ngừa tai nạn giao thông, đuối nước và các tệ nạn xã hội.
Hơn thế nữa, việc rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh tiểu học là việc cần và gấp đối với mỗi gia đình và xã hội. Hãy trang bị cho trẻ những kỹ năng sống cần thiết để trẻ tự tin hơn trong giao tiếp. Sống có trách nhiệm với bản thân, gia đình và bạn bè. Có tư duy toàn diện để sẵn sàng hòa nhập với môi trường mới, suy nghĩ tích cực trong cuộc sống.
